Poranna Liturgia Godzin na Wielki Piątek i Wielką Sobotę

Opis

W święte dni Triduum Paschalnego począwszy od Mszy Wieczerzy Pańskiej Wielkiego Czwartku, aż do Nieszporów Niedzieli Zmartwychwstania, Kościół co roku sprawuje największe misteria ludzkiego odkupienia. Czas ten stanowi centrum i fundament całego roku liturgicznego i słusznie jest określany jako „Triduum Chrystusa ukrzyżowanego, pogrzebanego i wskrzeszonego”. Uobecnia się wtedy i urzeczywistnia misterium Paschy, to jest przejścia Pana z tego świata do Ojca (por. List okólny Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów o przygotowaniu i obchodzeniu Świąt Paschalnych Paschalis sollemnitatis, dalej PS, nr 38).

Podczas liturgicznych obchodów tych świętych dni, zgodnie z wielowiekową tradycją Kościoła, rankiem w Wielki Piątek i w Wielką Sobotę sprawowane są w świątyniach katedralnych tzw. Ciemne jutrznie, złożone z Godziny czytań i Jutrzni. W ten sposób wspólnota Kościoła, zebrana pod przewodnictwem biskupa, i o ile to możliwe, z udziałem duchowieństwa i ludu Bożego, pragnie czuwać przy sowim umęczonym i pogrzebanym Zbawicielu, jednocząc się z Nim wewnętrznie. Istotą tej modlitwy jest śpiew psalmów, słuchanie tekstów biblijnych oraz homilii Ojców Kościoła, opisujących zbawczą ofiarę Jezusa oraz jej duchowe znaczenie dla każdego z nas.

Godnym pochwały jest fakt, że coraz częściej poranne liturgie godzin Wielkiego Piątku i Wielkiej Soboty sprawowane są w wielu wspólnotach kościelnych czy parafialnych w Polsce. Dokumenty Kościoła podkreślają, że oficjum to powinno otrzymać właściwe miejsce w pobożności wiernych i pomagać w nabożnej kontemplacji Męki, Śmierci i Pogrzebu Pana w dorocznym oczekiwaniu na Jego Zmartwychwstanie (PS, nr 40). Ze względu na uroczysty charakter i wspólnotowy sposób celebracji domaga się ono śpiewu, bowiem śpiew liturgii godzin nie tylko ją ozdabia zewnętrznie, ale wypływa wprost z rozmodlonej duszy, której pragnieniem jest oddanie chwały Bogu. Jednocześnie wspólne muzyczne wykonanie tekstów liturgicznych wyraża natuę chrześcijańskiego kultu (por. Ogólne wprowadzenie do liturgii godzin, nr 270).

Z tej potrzeby, a jednocześnie z troski o to, aby pomóc wszystkim odpowiedzialnym za muzykę we wspólnotach kleryckich, zakonnych czy parafialnych, zrodziła się inicjatywa wydania niewielkiej pozycji pt.: „Poranna liturgia godzin an Wielki Piątek i Wielką Sobotę.” Zawarto w niej muzyczne opracowanie tekstów Godziny czytań i Jutrzni dwóch dni Triduum Paschalnego. Redakcja zadbała o to, aby z jednej strony stopień trudności zaproponowanych melodii nie przekraczał możliwości ich wykonania przez lud, z drugiej natomiast, by pomógł wiernym odkryć piękno i kunszt śpiewu liturgicznego. Dlatego do psalmów zastosowano tradycyjne melodie tonów gregoriańskich z ich różnymi, często mniej znanymi formułami kadencyjnymi (tzw. dyferencjami). Wyboru dokonano na podstawie najnowszego Antiphonale Romanum II. Jedynie do kantyku ewangelicznego Benedictus, dla podkreślenia rangi tego tekstu, zaproponowano melodię wielogłosową. W zapisie nutowym melodii do psalmów i kantyków zaznaczono akcenty słowno-muzyczne oraz nuty dodane w miejscach, gdzie tekst wymagał uzgodnienia akcentuacji słownej z muzyczną. Dla poprawnego wykonania psalmów kursywą zapisano sylaby przygotowawcze, a sylaby akcentowane wytłuszczono.

Dla wszystkich antyfon zaproponowano schemat melodyczny autorstwa ks. Zdzisława Bernata, jedynie antyfony do Benedictus, dla ich wyróżnienia, opatrzono melodiami oryginalnymi.

Unikatowym elementem prezentowanego wydania jest opublikowanie w nim odrębnych melodii dla responsoriów długich w Godzinie czytań Wielkiego Piątku i Wielkiej Soboty oraz jednej melodii do responsorium krótkiego w Jutrzni Wielkiego Piątku. Ich autorem jest ks. Karol Mrowiec. Były one przez wile lat przechowywane w zbiorach Sióstr Urszulanek SJK w Pniewach. To dzięki ich życzliwości mogą teraz ujrzeć światło dzienne. Są one o tyle cenne, że stanowią adaptacje kompozycji gregoriańskich, będących ich łacińskimi prawzorami.

Oddając muzyczne opracowanie „Porannych liturgii godzin na Wielki Piątek i Wielką Sobotę” do użytku różnych wspólnot Kościoła w Polsce, mamy żywą nadzieję, że stanie się ona pomocą w przeżywaniu pogłębionej modlitwy słowem Bożym podczas Triduum Paschalnego. Oby piękne muzyczne wykonanie tych świętych tekstów zabrzmiało z serc wiernych jak pieśń Oblubienicy opłakującej swojego Oblubieńca, a jednocześnie z niewzruszoną wiarą oczekującej na Jego ostateczne zwycięstwo nad śmiercią.

Siostry Uczennice Boskiego Mistrza
Od redakcji