Dzieła wszystkie. Kwestie dyskutowane o mocy Boga, q. 5–10

Opis

Kwestie dyskutowane o mocy Boga (q. 5-10) ukazują się jako 29. tom „Dzieł wszystkich Tomasza z Akwinu”. Teksty powstały najprawdopodobniej w latach 1265–1266 w czasie pobytu autora w Rzymie. Święty Tomasz miał wtedy około 40 lat, był już dojrzałym badaczem i doświadczonym pedagogiem. Forma dzieła wiąże się z jednym z podstawowych sposobów prowadzenia zajęć uniwersyteckich w średniowieczu, jakim była dysputa, a jej wynikiem – tytułowe „kwestie dyskutowane” (quaestiones disputatae). Ta rozbudowana debata na zaproponowany temat była następnie opracowana i konkludowana przez „mistrza” odpowiedzialnego za całość. Był to poniekąd odpowiednik zajęć seminaryjnych we współczesnym systemie kształcenia. Pod względem treści dzieło można podzielić na dwie części. Sześć pierwszych kwestii wiąże się bardziej bezpośrednio z zagadnieniem mocy Boga, cztery pozostałe należą do teologii trynitarnej. Obecny tom zawiera dwie kwestie z tej pierwszej grupy: O podtrzymywaniu rzeczy w istnieniu przez Boga i O cudach oraz pozostałe, związane z trynitologią: O prostocie Bożej istoty; O tym, co odwiecznie relacyjnie orzeka się o Bogu (czyli o istnieniu Osób w Bogu); O Osobach Boskich oraz O pochodzeniach Osób Boskich. Jak pisze Michał Paluch OP:

Tematem przewodnim całości kwestii jest problem emanacji, czy też – mówiąc językiem lepiej odpowiadającym Tomaszowemu sposobowi myślenia – boskiego przekazywania istnienia i natury. Udzielanie się Boga manifestuje się w sposób dla nas uchwytny w stwarzaniu, ale dotyczy także porządku wewnątrzboskich pochodzeń: Ojciec, rodząc Syna, jak również wspólnie z Synem tchnąc Ducha Świętego, jest źródłem Osób Boskich. W swoim cyklu Tomasz stara się zarówno każdą z tych dziedzin osobno przemyśleć, jak i właściwie usytuować je wobec siebie nawzajem.

Zbiór kwestii „O mocy Boga” był dla św. Tomasza jednocześnie kontynuacją i przygotowaniem – kontynuacją rozważań o istocie Bożej, rozpoczętych w Kwestiach dyskutowanych o prawdzie oraz przygotowaniem do pisania Summy teologii, która rozpoczyna się właśnie od rozważań o Bogu.

O serii:

Dzieła św. Tomasza, zebrane w ramach 70-tomowej serii „Dzieła wszystkie Tomasza z Akwinu”, należą do europejskiego i światowego kanonu intelektualnego i stanowią ważną inspirację do pogłębionych intelektualnych poszukiwań. Tomaszowe dzieło, w zależności od tłumaczenia, liczy od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy stron. Do jego spuścizny odwołują się nie tylko katolicy, lecz również chrześcijanie innych wyznań, a także niewierzący specjaliści rozmaitych nauk humanistycznych, w tym ekonomiści i politycy.