Bóg wiary i Bóg filozofów. Opera Omnia III/1

Opis

Spis treści
Tom III/1

Potężny Logos, który jest pokorną Miłością
Wprowadzenie do tomu III

Przyczynki Josepha Ratzingera do teologii kultury.
Pierwsza analiza
Wykaz skrótów

Część A
Specyfika wiary chrześcijańskiej:
Jeden Bóg w trzech osobach

Pojęcie Boga i obraz Boga [Artykuł w leksykonie, 1962]
a) Chrześcijańskie doświadczenie Boga jako spotkanie
z Chrystusem
b) Samoobjawienie istoty Boga
c) Naturalna poznawalność Boga

O rozumieniu osoby w teologii
I. Pojęcie osoby w nauce o Bogu
1. Pochodzenie pojęcia osoby
2. Osoba jako relacja
II. Pojęcie Boga w chrystologii

Historia zbawienia, metafizyka i eschatologia
I. Pierwsza faza dialogu:
historia zbawienia jako antyteza metafizyki
II. Nowy front: eschatologia jako antyteza historii zbawienia
1. Stanowisko Bultmanna i jego zwolenników
2. Zbliżenia ze strony katolickiej
3. Uwagi wstępne do rozszerzonego sformułowania pytania
III. Podstawowe założenie próby odpowiedzi:
pytanie o centrum chrześcijaństwa
IV. Próba odpowiedzi

Dzisiejszy człowiek wobec pytania o Boga

Przepowiadanie Boga dziś
Teza pierwsza: Boga należy głosić jako Ojca,
Syna i Ducha Świętego
Teza druga: Boga należy przepowiadać
jako Stwórcę i Pana
Teza trzecia: Boga należy przepowiadać jako Logos
Teza czwarta: Boga należy przepowiadać
w Jezusie Chrystusie
Teza piąta: Boga należy przepowiadać
w zwierciadle Prawa i Ewangelii
Teza szósta: Drogowskazem dla przepowiadania Boga
jest biblijne mówienie o Bogu, zwłaszcza przypowieści Jezusa,
doświadczenia świętych i refleksja wiary, która odnosi się
do tych doświadczeń
Teza siódma: Przepowiadanie Boga musi prowadzić
do modlitwy i wypływać z modlitwy

Bóg ma imiona

Bóg jest w Trójcy Jedyny

Bóg Stwórca

Pytanie Hioba

Duch Święty

Neopogaństwo [Artykuł w leksykonie, 1962]

Ateizm [Artykuł w leksykonie, 1964]
I. Ateizm jako zjawisko historyczne
1. Dane historyczne
2. Istotne cechy ateizmu
II. Ateizm nowożytny
III. Nasza riposta na ateizm

Człowiek współczesny a religia
Recenzja: Hans Urs von Balthasar, Die Gottesfrage des heutigen
Menschen, Wien/München 1956

Część B
Uniwersalny wymóg wiary chrześcijańskiej
i uniwersalność rozumu

Bóg wiary i Bóg filozofów
Przyczynek do problemu theologia naturalis
Wstęp do pierwszego wydania, 1960
Wstęp do nowego wydania, 2004
Wprowadzenie
Prehistoria pytania
I. Problem
1. Teza Tomasza z Akwinu
2. Antyteza Emila Brunnera
II. Próba rozwiązania159
1. Filozoficzne pojęcie Boga
i religia przedchrześcijańska
2. Filozoficzne pojęcia Boga
i biblijne objawienie Boga
3. Jedność relacji filozofii i wiary

Wiara a wiedza

Wiara a egzystencja

Wiara i filozofia

Najważniejsze kulturowe wyzwanie naszego czasu
Prezentacja encykliki Fides et ratio Jana Pawła II,
Rzym, 15 października 1998
Tło encykliki
Co chce powiedzieć encyklika?
Aktualność „Fides et ratio”

Nauczanie Ojców Kościoła w encyklice
Fides et ratio
„Parresia” wiary
Odwaga rozumu
Teologia i filozofia: jedność i autonomia
Droga pierwszych stuleci chrześcijańskich: Kościół pierwotny
i ówczesne nurty filozoficzne
Nauczanie Ojców Kościoła o relacji wiary i rozumu

Zamiast artykułu do księgi pamiątkowej
List do Helmuta Kuhna

Wiara, rozum i instytucje Kościoła

Konflikt wiary i niewiary
Rec. do: Georg Siegmund, Der Kampf um Gott.
Zugleich eine Geschichte des Atheismus,
[Walka o Boga. Jednocześnie historia ateizmu] Berlin 19602

Wieloznaczność słowa „jest”
Rec. do: Hedwig Conrad-Martius, Das Sein,
München 1957

Wiara w kontekście dzisiejszej filozofii
Rozmowa z filozofem Vittorio Possentim

Część C
Jedna wiara i wielość kultur
Wiara – prawda – tolerancja

Przedmowa

Część pierwsza
Wiara chrześcijańska w spotkaniu
z kulturami i religiami

Rozdział 1

Jedność i różnorodność religii
Miejsce chrześcijaństwa w historii religii
Słowo wstępne (1964)
Słowo wstępne (2003)
Postawienie problemu
Miejsce chrześcijaństwa w historii religii
Mistyka i wiara
Struktura wielkich dróg religijnych

Intermezzo

Rozdział 2

Wiara, religia i kultura
Kultura – inkulturacja – spotkanie kultur
Wiara i kultura
Wiara, religia i kultura w świecie technicznym

Rozważania na temat wiary, religii i kultury
Inkluzywizm i pluralizm
Chrześcijaństwo – religia europejska?
Hellenizacja?
Abraham i Melchizedek
Odróżnienie tego, co chrześcijańskie
Wieloreligijna i międzyreligijna modlitwa

Część druga
Kwestia prawdy i religie

Uwagi wstępne

Rozdział 1

O sytuacji wiary i teologii dzisiaj
Kryzys teologii wyzwolenia
Relatywizm – panująca filozofia
Relatywizm w teologii – odejście od chrystologii
Powrót do religii azjatyckich
Ortodoksja i ortopraksja
New Age
Pragmatyzm w kościelnej codzienności
Zadania teologii
Zakończenie

Rozdział 2

Wiara między rozumem a uczuciem
Współczesny kryzys wiary
Bóg Abrahama
Kryzys i rozwój wiary Izraela na wygnaniu
Droga do uniwersalizacji religii po okresie wygnania
Chrześcijaństwo jako synteza wiary i rozumu
W poszukiwaniu nowej oczywistości

Chrześcijaństwo – prawdziwa religia?

Wiara, prawda i kultura –
refleksje w związku z encykliką Fides et ratio
Słowa, Słowo i prawda
Kultura i prawda
a) O istocie kultury
b) Przekraczanie kultur w Biblii i w historii wiary
Religia, prawda i zbawienie
a) Nierówność religii i ich zagrożenia
b) Kwestia zbawienia
c) Sumienie i ludzka zdolność szukania prawdy
Uwagi końcowe .

Rozdział 3

Wiara – Prawda – Tolerancja
„Mojżeszowe rozróżnienie” – lub:
Czy pytanie o prawdę dotyczy religii?
Wymienność i wojna bogów
Nieuniknione pytanie o prawdę
i alternatywy historii religii
Chrześcijańska tolerancja

Wolność i prawda
Pytanie
Problematyka nowożytnej historii wolności
i jej pojęcia wolności
Wolność i prawda
O istocie ludzkiej wolności
Wolność i odpowiedzialność
Prawda naszego człowieczeństwa
Podsumowanie

Chrześcijaństwo w społeczeństwie pluralistycznym

Chrześcijańska orientacja w demokracji pluralistycznej?
O niezbędności chrześcijaństwa we współczesnym świecie
1. Trzy źródła zagrożenia demokracji we współczesności
2. Samokrytyka politycznego
oddziaływania chrześcijaństwa
3. Nieodzowność chrześcijaństwa
w świecie współczesnym

Problem zagrożeń ludzkiego życia
I. Podstawy biblijne
II. Dialektyka współczesności
III. Dzisiejsza wojna przeciwko życiu
IV. Motywy sprzeciwu wobec życia. Logika śmierci
V. Antropologiczne wymiary wyzwania
VI. Możliwe odpowiedzi na wyzwanie naszego czasu

Przedmowa do: Joseph Ratzinger,
Wahrheit, Werte, Macht. Prüfsteine der pluralistischen
Gesellschaft, Fryburg 1993
Wolność, prawo i dobro
Zasady moralne w społeczeństwach demokratycznych
1. Publiczne roszczenie sumienia
2. Wolność indywidualna a wartości wspólnotowe
3. Respektowanie podstawowego wymiaru człowieczeństwa

Nihilizm i zaskoczenie
Prezentacja książki: Luigi Giussani,
Il senso di Dio e l’uomo moderno, Mediolan 1994